Hoofd- en Aardbeizaken

Sinds ik me in nondualiteit ben gaan verdiepen ben ik langzaam maar zeker gaan begrijpen dat ik niet mijn ego ben. Sterker nog, er is niet eens een “ik”, ik ben (onderdeel van) het Ene, Bewustzijn, het Alles, God, noem het wat je wil. En jij bent dat ook. Niet afzonderlijk van mij, maar samen met mij en alle anderen, of zoals John Lennon ooit schreef: “I am he // As you are he // As you are me // And we are all together”. We zijn de zee, maar door ons ego verbeelden we ons, dat we een druppel zijn en daarmee afgescheiden van het grote geheel. Alsof een molecuul uit ons lijf zou beweren afzonderlijk te bestaan van ons lijf.

Omdat dit alles voor onze beperkte breinen nauwelijks te bevatten is, gaan we allemaal op in de illusie van het bestaan en de afgescheidenheid. Zoals Bono zong: “we’re one, but not the same”, we zijn wel het Ene, maar we doen net alsof dat niet zo is. De droom waarin we leven (“Maya”), ligt als een sluier over de realiteit die we toch niet kunnen bevatten. Die druppel die zich afgescheiden waant van de zee heeft zich een ego gevormd.

De allerkleinste baby’s hebben nog geen ego en hebben nog niet door dat ze niet hetzelfde zijn als hun moeder, hun vader of eigenlijk de hele wereld. Rond een jaar of anderhalf beginnen ze zelfbewustzijn te krijgen en begint het ego zich te vormen. Het hebben van een ego is bijzonder nuttig, want zonder dat ego zouden we waarschijnlijk niet eten, drinken of proberen onszelf te beschermen tegen de gevaren om ons heen. Binnen de illusie is het hebben van een ego dus zelfs noodzakelijk voor ons voortbestaan.

Je kunt je ego niet loslaten en het proberen dat juist wel te doen is niets meer of minder dan een poging van het ego om zichzelf belangrijker te maken, waardoor je juist meer gehecht raakt aan dat ego, waarmee je dus uiteindelijk het tegenovergestelde bereikt. De paradox van het ego.

Waarom sommige mensen zich los willen maken van hun ego is, zoals alles wat onze egootjes ondernemen, seksuele selectie: we proberen onszelf interessanter te maken voor de ander, omdat we ons dan voort zouden kunnen planten. En homoseksuelen dan, of mensen die voorbehoedsmiddelen gebruiken? Het feit dat het kunnen voortplanten technisch niet haalbaar is, wil niet zeggen dat die oerdrift daar niet aan ten grondslag ligt.

Dat ik hier mijn kennis en inzichten hierover tentoonspreid, dat ik überhaupt blogs schrijf is ook een poging van mijzelf om me interessanter te maken voor de ander. Daar ben ik me niet voortdurend bewust van, maar dat maakt het niet minder waar. Zelfs al ben ik me bewust van het feit dat dit niet door grote getalen gelezen wordt, is ook dit een poging om me interessanter te doen lijken voor potentiële lezers. Ik ben een metaforische pauw die met zijn veren pronkt in de hoop dat ik gezien word.

Ik stel me tegenwoordig mijn ego voor als een soort huisdier, waarbij het beeld van een hond het meest passend lijkt. Een trouwe viervoeter, die altijd bij me is, die me heel dierbaar is, maar nu gelukkig wel gehoorzaam is. Tegenwoordig is het, anders dan in het (recente) verleden, een heel rustig dier, dat gelukkig nog maar slechts af en toe aanslaat en begint te blaffen. Dat zijn de momenten dat ik me volledig identificeer met (een deel van) mijn ego.

Als puber vond ik het bijvoorbeeld enorm vervelend om lelijk genoemd te worden. Waarom? Omdat ik bang was dat het misschien wel eens waar zou kunnen zijn. Door die angst identificeerde ik me met mijn eigen lelijkheid en raakte ik er letterlijk aan gehecht. Maar die lelijkheid bestaat slechts omdat ook mijn schoonheid bestaat. Binnen de droom zijn lelijkheid en schoonheid van elkaar afgescheiden, duaal, maar het een kan zonder de ander niet bestaan en daarmee zijn ze feitelijk, one but not the same, wat een nonduale visie daarop is.

Inzien dat beide zijden van iets onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en feitelijk hetzelfde, kan ertoe leiden, dat je eigen identificatie met een van beide kanten wegvalt en daarmee ook het lijden dat daarmee gepaard kan gaan. Noem me nu lelijk en het kan me geen donder schelen. Als een ander dat beweert, weet ik dat hij of zij niets anders doet dan de eigen onzekerheid op mij reflecteren. Het zegt dus meer over hem of haar dan over mij. Voel ik me daardoor beter da die ander? Gelukkig vaak niet, want du moment dat je dat doet, ben je jezelf direct weer aan het identificeren van een stukje van je ego.

Deze inzichten hebben me heel veel rust gegeven, ook al ontgaan ze me ook geregeld en zit ik lekker geïdentificeerd te zijn met (een stukje) van mijn ego en blaft-ie dat het een goeie is. En zoals zo vaak het geval, never waste a good crisis lag ook aan het vergaren van deze inzichten een crisis ten grondslag. Zonder crisis geen ontwaken. In mijn geval was het de scheiding van M. Inmiddels kunnen we weer heel goed samen door één deur, zo goed zelfs dat we samen met de jongens een mini-vakantie gaan ondernemen, maar dat had nooit gekund als ik de afgelopen 5 jaar niet gegroeid was, onder andere door dit soort inzichten. Ook al zijn die inzichten niet meer dan een vingerwijzing naar de maan en niet de maan zelf, omdat onze breinen de ware realiteit gewoonweg niet kunnen bevatten, ze zijn wel heel bevorderlijk geweest voor mijn welbevinden.